Bệnh nhiệt than hay có tên gọi là bệnh than, là một loại bệnh phổ biến ở các loài gia súc. Trong đó phải kể đến trâu, bò – các loài động vật có nguy cơ cao mắc loại bệnh này. Bệnh nhiệt thán do một loại vi khuẩn gây ra và có khả năng lây sang người chăn nuôi gia súc. Chính vì vậy mà trâu, bò nên được tiêm chích vắc-xin phòng bệnh đầy đủ để không dẫn đến các hậu quả không đáng có. Vậy nguyên nhân cụ thể, các triệu chứng cũng như cách phòng trị bệnh nhiệt than là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay những thông tin đó trong bài viết bên dưới nhé.
Bệnh nhiệt thán trên trâu và bò
Nguyên nhân gây bệnh nhiệt thán
Do vi khuẩn Gr(-) gây ra. Vi khuẩn xâm nhập chủ yếu qua đường tiêu hoá. Bệnh có thể phát sinh quanh năm, nhưng thường phát sinh vào các tháng nóng ẩm, mưa nhiều (tháng 7, 8, 9).
Triệu chứng
Thể quá cấp tính: Trâu và bò đột nhiên sốt cao (41-420C), đi run rẩy, thở gấp, bỏ ăn; hai má sưng, vã mồ hôi, các niêm mạc đỏ tím, đầu gục xuống, lưới thè ra, mắt đỏ ngầu. Sau đó con vật mất thăng bằng, quay cuồng lảo đảo, đứng không vững. Cuối cùng vật ngã quỵ, chết; ở miệng, hậu môn, âm hộ thường có máu tím hay đỏ sẫm chảy ra và máu không đông. Một số con biểu hiện triệu chứng thần kinh như nhảy xuống ao; húc đầu vào tường, đâm vào bụi rậm hoặc kêu rống lên. Tỷ lệ chết tới 100%.
Thể cấp tính: Trâu và bò ủ rũ, lông dựng, mắt lờ đờ, sốt cao, bỏ ăn, mắt đỏ sẫm pha lẫn vết đen tím; con vật ỉa ra phân có lẫn máu, đái ra máu. Các lỗ tự nhiên như mũi, hậu môn, âm hộ thường có máu đỏ sẫm; hoặc tím, hầu ngực, bụng sưng nóng và đau đớn. Tỷ lệ chết khoảng 80%.
Bệnh tích của bệnh nhiệt thán
Sau khi chết bụng chướng to, lọi dom, lè lưỡi; các lỗ tự nhiên như mồm, mũi, hậu môn, âm hộ chảy dịch nhầy lẫm máu tím sẫm khó đông hoặc không đông. Hạch hầu, hạch trước vai, hạch đùi sưng to tụ máu; dưới da có nhiều dịch vàng, thịt tím tái thẫm máu, lách sưng to, tím sẫm và nát nhũn như bùn. Máu đen không đông.
Phòng và điều trị bệnh
Phòng bệnh
- Khi chưa có dịch, tiến hành tiêm vác xin phòng bệnh nhiệt thán, mỗi năm 2 lần.
- Không mổ thịt trâu, bò, ngựa ở trong địa phương có dịch và các địa phương xung quanh.
- Súc vật chết phải chôn sâu trên 2m giữa 2 lớp vôi bột, nơi chôn phải cách xa bản, xóm (khu dân cư), nguồn nước. Mả nhiệt thán phải xây và rào kỹ và có biển báo. Không được chăn thả gia súc gần khu vực chôn gia súc chết vì nhiệt thán.
- Tiến hành tẩy uế toàn bộ chuồng trại, phân, rác, nước tiểu bằng vôi bột hay phun thuốc sát trùng formon.
Điều trị
- Dùng kháng huyết thanh chống bệnh nhiệt thán 100-200ml tiêm dưới da cho gia súc lớn, 50-100ml cho gia súc nhỏ.
- Dùng penicillin 2 triệu đơn vị cho 100kg thể trọng tiêm bắp, ngày 2 lần, tiêm 5 ngày liền. Khi cần, có thể tiêm penicillin với liều gấp đôi liều này.
Xử lý động vật khi mắc bệnh nhiệt thán
Các quốc gia đều quy định không được phép mổ xác chết hoặc giết mổ động vật mắc bệnh hoặc có dấu hiệu nghi mắc bệnh than. Ở Việt Nam, xác chết động vật, động vật sống mắc bệnh hoặc có dấu hiệu mắc bệnh than phải tiêu hủy theo trình tự:
- Trước khi đưa đi tiêu hủy phải đốt và nút các lỗ tự nhiên (tai, mũi, miệng, hậu môn, cơ quan sinh dục,…), bọc kín xác chết động vật để không cho dịch tiết rơi vãi ra ngoài môi trường; rắc vôi bột để khử trùng.
- Chọn vị trí đất cao ráo, cách xa bãi chăn nuôi, nguồn nước, đường giao thông, khu dân cư,… để đào hố chôn xác chết. Trước khi cho xác chết xuống hố, đổ một lớp vôi xuống đáy hố.
- Cho động vật xuống hố và đốt cho xác chết cháy hết ngay trong hố. Sau đó, đổ một lớp vôi lên trên xác chết đã bị đốt. Sau đó đổ bê tông vào hố chôn, đặt biển cảnh báo “Mả gia súc mắc bệnh Nhiệt than! Cấm chăn thả gia súc” và rào chắn xung quanh.
Xem thêm các bài viết hay về Phương pháp phòng bệnh tại đây.
