Bệnh viêm não tủy gà là 1 bệnh truyền nhiễm của gà con với biểu hiện rối loạn sự phối hợp vận động như là bại liệt, co giật. Ðồng thời ở gà lớn, virus gây bệnh mãn tính làm giảm đi tỷ lệ đẻ trứng và chết phôi. Bệnh xuất hiện ở rất nhiều nước trên thế giới. Bệnh do virus Avian Encephalomyelitis gây ra, thuộc chi Enterovirus, thuộc họ Picoruavirida, chủ yếu gây bệnh cho gà con. Bệnh còn có tên đó là dịch run rẩy. Virus phát triển rất tốt ở trong phôi gà gây còi cọc, chậm lớn.
Nguyên nhân gây bệnh viêm não tủy gà
Bệnh viêm não tủy và màng não là bệnh truyền nhiễm ở gà. Bệnh có tên khoa học là Encephalomyelitis infectiosa avium- EA hoặc Avian infectious encephalomyelitis- AE. Do một loại Adeno Picorma virus gây ra (AEV).
Bệnh có thể mắc ở mọi lứa tuổi trên gà, gà hay mắc nặng nhất là gà hướng thịt từ 2- 6 tuần tuổi.
Truyền lấy:
- Qua phôi trứng
- Qua đường miệng và hô hấp
- Bệnh có tính lây lan mạnh không phụ thuộc vào mùa vụ, thời tiết.
Triệu chứng & Bệnh tích của bệnh viêm não tủy gà
Triệu chứng:
Ở gà con: Do bệnh có thể do gà mẹ truyền sang gà con thì bệnh xuất hiện sớm và tỷ lệ gà ốm và chết cao. Nếu do lây lan thì bệnh phá chậm hơn và số gà ốm cũng ít hơn.
Có khoảng 5- 30% số gà ở độ tuổi 2- 35 ngày tuổi mệt mỏi lười vận động.
Khi xua gà thấy có 2 triệu chứng:
- Một là gà bị động kinh chạy toán loạn không định hướng cho đến khi đâm vào vật cản thì lăn ra giãy dụa, quay tít mù.
- Hai là chúng bất động nằm với các tư thế khác nhau mặc cho ta xua đuổi….
Ở những gà ốm đó các cơ đầu, cơ cổ co giật, ngón chân dúm lại, gà kiệt sức dần do không kiếm được thức ăn, nước uống, chúng chết do đói, khát và bị con khỏe dẫm lên hoặc do bệnh kế phát. Tỷ lệ chết giao động từ 5- 30%.
Một số khác thì run rẩy đi không vững hay ngã khi bị xua đuổi.
Số còn lại bình phục dần và để lại di chứng mắt bị đục thủy tinh thể.
Gà trên 50 ngày tuổi và gà đẻ.
Bệnh phát ra âm thầm và nhẹ nhàng làm cho người chăn nuôi khó biết. Riêng ở gà đẻ thì sản lượng trứng bị giảm mạnh từ 5- 40%, thậm chí trên 50%, có đàn tắt đẻ luôn, sau khi bệnh qua khỏi thì một số con mắt bị mờ đục.
Bệnh tích:
Không có tổn thương gì nếu không có bệnh ghép.
Xem thêm: Cấu tạo giải phẫu gà
Chẩn đoán phân biệt các bệnh khác
Dựa vào đặc điểm dịch tễ, triệu chứng lâm sàng điển hình để chẩn đoán bệnh viêm não tủy và màng não. Khi làm tiêu bản vi thể thấy vỡ thành mao mạch não, các noron thần kinh bị thoái hóa, thâm nhập tế bào lympho ở dạ dày tuyến, tụy,… nếu cần thì phân lập virus AEV.
Chẩn đoán phân biệt:
Phân biệt với bệnh gà lùn (hội chứng còi cọc). Bênh viêm não tủy và màng não không có hiện tượng tiêu chảy hàng loạt, không có hiện tượng viêm đầu cơ ngực, đùi, không có các biến đổi ở ruột, tụy,..
Phân biệt với bệnh viêm não xốp, ngộ độc nấm, thuốc trừ sâu.
Cần phân biệt với hội chứng giảm đẻ. Ở các 2 bệnh đều gây ra tỷ lệ giảm đẻ 40- 50%, song ở dịch run rẩy có thêm các di chứng như đục thủy tinh thể ở mắt.
Phòng bệnh
Phòng bệnh bằng Vắc xin theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên chung ta có thể hạn chế số gà tử vong và tăng cường sức đề kháng bệnh cho cả đàn gà bằng việc bổ sung vitamin cung cấp điện giản, nước uống đủ cho cơ thể, chọn lọc gà ốm chăm sóc riêng, chống bệnh thứ phát…
- Hạ thấp máng uống, máng ăn cho sát nền
- Bắt những gà bệnh ra nhót riêng,
- Sử dụng thuốc bổ, Gluco C
- Không nên dùng những đàn gà viêm não tủy làm giống, vì chúng phát tán bệnh đi khắp nơi qua phôi trứng.
- Những cơ sở chăn nuôi mà bệnh AE chưa xảy ra lần nào trước đó, nay nếu phát bệnh thì cần tiêu hủy đàn gà triệt để để mầm bệnh không lây lan.
- Những cơ sở chăn nuôi đã có bệnh thì cần phải tiêm vacxin, nhưng chú ý không được tiêm phòng vacxin nhược độc cho đàn gà mà ở đó có nhiều đàn khác với lứa tuổi khác nhau vì virus vacxin có thể truyền ngang và gây bệnh cho đàn gà con với lứa tuổi bé hơn.
Ðiều trị
Bệnh do virus gây ra nên hiện không có thuốc điều trị đặc hiệu. Khi phát hiện gà bệnh cần loại bỏ những con bệnh nặng (bị liệt, quá yếu). Dùng kháng sinh phổ rộng (Chlotetrasol, Neomycin, Septotryl…) để chống vi khuẩn bội nhiễm kế phát. Liều lượng và cách sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Bên cạnh đó, để hạn chế số gà tử vong và tăng cường sức đề kháng cho cả đàn gà người nuôi cần bổ sung thêm vitamin, cung cấp điện giải, nước uống đủ cho cơ thể, chọn lọc gà ốm chăm sóc riêng, chống bệnh thứ phát… Cách thực hiện: Hạ thấp máng uống, máng ăn cho sát nền, bắt những gà bệnh đặc biệt là gà nằm bẹp ra nhốt riêng, bơm nước thuốc cho mỗi gà 4 – 5 ml/lần, ngày bơm 6 – 8 lần, bổ sung liên tục trong 3 – 4 ngày.
Xem thêm những bài viết khác tại đây.
