Trong nuôi gà, việc sử dụng ánh sáng vô cùng quan trọng. Ánh sáng phù hợp giúp gà có bộ lông đẹp, phát triển khoẻ mạnh, ăn uống tốt, nhanh lớn…Ngược lại, nếu sử dụng sai loại đèn chiếu hoặc cường độ ánh sáng không phù hợp. Có thể khiến gà bị kích động, cắn mổ nhau, gà cũng sẽ chậm lớn, rối loạn chức năng tiêu hoá, thậm chí gây chết hàng loạt. Người nuôi cần liên tục kiểm tra, thay đổi mức độ, loại đèn phù hợp với từng độ tuổi, từng giai đoạn phát triển của gà. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu bài viết ‘Sự quan trọng của ánh sáng trong chăn nuôi gà’.
Tác động của ánh sáng lên gà
Trong chăn nuôi, điều chỉnh chương trình ánh sáng phù hợp có vai trò rất quan trọng. Ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng, lượng thức ăn; tỷ lệ tử vong, hiệu suất chuyển hóa thức ăn, phúc lợi gà thịt.
Xem thêm các bài viết khác tại đây.
Ánh sáng tác động đến hành vi cắn mổ nhau, ăn thịt đồng loại; chấn thương xương và nằm chất đống ở gia cầm. Đây là mối quan tâm lo ngại hàng đầu. Về phúc lợi động vật đối với gia cầm. Trong chăn nuôi gà đẻ, nếu được chiếu sáng tốt. Gà sẽ có bộ lông sáng đẹp; Duy trì tỷ lệ đẻ, tổng lượng trứng, trọng lượng trứng. Tỷ lệ sống, tỷ lệ ấp nở ở mức ổn định; Giúp tìm được ổ đẻ đúng chỗ; Tránh được hiện tượng cắn mổ nhau.
Phương pháp chiếu sáng
Chiếu sáng theo từng độ tuổi gà
Tùy thuộc vào từng độ tuổi, loại gà, giống gà. Và độ thông thoáng chuồng nuôi khác nhau. Mà người chăn nuôi gà. Có chương trình chiếu sáng khác nhau cho phù hợp. Gà con mới nở đến 3 tuần tuổi: Không chiếu sáng 24 tiếng liên tục; cứ 22 tiếng chiếu sáng thì có 2 tiếng trong bóng tối. Từ 4 – 7 ngày tuổi, chiếu 21 tiếng + 3 tiếng trong bóng tối. 8 – 14 ngày tuổi: Nên chiếu sáng ngắt quãng: Chế độ 4 + 2 (4 tiếng sáng + 2 tiếng tối) xen kẽ nhau.
Sau 2 tuần tuổi: Chỉ chiếu 10 tiếng/ngày. Sau 3 tuần, chỉ chiếu 8 tiếng/ngày. Khi gà chuẩn bị vào đẻ, tăng mỗi tuần 15 phút/ngày. Ví dụ, gà chuyên trứng từ tuần 16 chiếu 8 tiếng 15 phút; Tuần 17 chiếu 8 tiếng 30 phút, tăng lên như vậy cho đến khi đủ 16 tiếng/ngày. Lưu ý thời điểm bổ sung ánh sáng. Tuyệt đối không chiếu sáng bổ sung vào buổi tối và nửa đêm. Tức là không chiếu thêm vào lúc 18 – 20 giờ hàng ngày (để cho gà ngủ, hormone LH (gây rụng trứng) hoạt động); Chỉ chiếu sáng bổ sung sau 2 giờ sáng.
Dùng ánh sáng xanh khi muốn bắt, tiêm phòng, dồn đàn
Gà gần như mù màu xanh lá cây. Nên sử dụng ánh sáng này khi gà mổ cắn nhau và khi bắt, tiêm phòng, dồn đàn, cắt mỏ để tránh đàn gà bị stress nặng. Cường độ ánh sáng tối thiểu 15 lux trong giai đoạn hậu bị. Là tối ưu cho sự phát triển cơ quan sinh dục và sản xuất trứng tiếp theo.
Khi gà đẻ, có thể thấp hơn 30 – 60 lux. Nhưng tối thiểu là 20 lux là đảm bảo phúc lợi. Ðể đơn giản, khi đứng trong chuồng gà nếu đọc được báo hoặc xòe bàn tay ra. Nhìn rõ gân bàn tay tức là ánh sáng quá mạnh. Nếu không đọc được báo hoặc không nhìn rõ gân bàn tay là cường độ ánh sáng phù hợp.
Đặc điểm bổ sung ánh sáng phù hợp với gà
Thời gian chiếu sáng phụ thuộc loại hình chuồng
Thời gian chiếu sáng phụ thuộc vào nhiều loại hình chuồng kín hay hở; mùa hè hay đông. Ðối với gà nuôi chuồng hở, nên tận dụng ánh sáng tự nhiên để chiếu sáng cho gà; Ðối với gà nuôi chuồng kín, thời gian chiếu sáng 10 – 12 giờ/ngày. Với cường độ chiếu sáng 5 – 10 Lux/m hoặc 1 W/m treo cao 2 m. Sử dụng loại bóng đèn ánh sáng vàng. Bắt đầu từ 16 tuần tuổi, mỗi tuần tăng 30 – 60 phút. Chiếu sáng đến khi đạt thời gian 16 tiếng/ngày thì duy trì ở mức đó.
Cường độ chiếu sáng 5 – 10 Lux hoặc 1 – 2 W/m. Treo cao 2 m dùng bóng đèn sợi đốt. Giữ nguyên như vậy trong suốt quá trình đẻ và không được giảm thời gian chiếu sáng. Khi chuyển gà lên lồng đẻ, phải tăng thời gian chiếu sáng lên 22 tiếng/ngày và duy trì trong 4 – 7 ngày để giúp gà tìm thấy núm uống. Đảm bảo nhu cầu nước uống. Tuy nhiên, nếu duy trì thời gian chiếu sáng trên 22 tiếng trong thời gian dài. Sẽ dẫn đến hiện tượng gà cắn mổ nhau do bị kích thích. Hơn nữa gà mái đẻ rất thích mổ hậu môn đồng loại.
Nếu chăn nuôi gà ở môi trường thông thoáng tự nhiên
Nếu chăn nuôi gà ở môi trường thông thoáng tự nhiên, vào các buổi sáng mùa nóng cần cho ánh sáng mặt trời rọi vào chuồng để diệt khuẩn, làm khô chất độn và đảm bảo thông khí. Ðối với chăn nuôi gà thịt công nghiệp broiler, chiếu sáng 23 tiếng/ngày. Khi tắt đèn chú ý đề phòng gà tụm lại ngạt thở và bị chết.
Ánh sáng phải được phân bố đều trong chuồng với các đèn chiếu cùng loại công suất để tránh cho gà con thích tụm lại nơi có ánh sáng mạnh hơn. Các thiết bị chiếu sáng trong chuồng chăn nuôi gà phải được lau chùi sạch bụi thường xuyên, nếu đèn bị bụi bám thì cường độ chiếu sáng sẽ bị giảm 50 – 60%.
Một số sai lầm trong sử dụng đèn chiếu
- Tắt đèn vào lúc chạng vạng, gà có xu hướng nằm xuống và chất đệm chuồng giống như một tấm chăn ấm. Khi nằm xuống, những con gà vô tình làm giảm đi diện tích bề mặt thông thoáng trong chuồng.
- Một nhân tố quan trọng trong khoảng thoài gian tắt đèn đó là thói quen ăn của gà. Gà sẽ ăn cùng một lượng thức ăn mỗi ngày, vì vậy nếu bạn kéo dài thời gian chiếu sáng, chúng sẽ có nhiều thời gian để ăn hơn, kéo dài thời gian cho quá trình tiêu hóa và chúng ta cũng biết quá trình tiêu hóa là quá trình tạo ra nhiệt.
- Nếu đèn tắt vào lúc chạng vạng, gà sẽ dừng ăn và nằm nghỉ cho đến khi đèn sáng trở lại. Ngay khi đèn sáng, gà bắt đầu ăn và uống rất nhiều, điều đó cũng sẽ làm cho nhiệt độ cơ thể của gà tăng vào ban ngày. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng stress ở gà khiến chúng mổ lẫn nhau, sụt cân, ủ rũ, giảm sản lượng trứng,…
- Sử dụng điện thêm một vài giờ để chiếu sáng là không đáng kể, nhưng sẽ hao một lượng lớn chi phí cho việc tiêu thụ chiếu sáng, đèn led là một giải pháp tối ưu hoàn hảo cho vấn đề này.
