Cá trắm cỏ là đối tượng nuôi nước ngọt khá phổ biến hiện nay, cho hiệu quả kinh tế cao. Nuôi cá trắm cỏ là mô hình nuôi trồng thủy sản được nhiều trang trại, hộ gia đình lựa chọn. Loại cá nước ngọt này lớn rất nhanh, chất lượng thịt ngọt và giá trị kinh tế ổn định. Tuy nhiên, nếu không áp dụng đúng kỹ thuật nuôi, cá rất dễ bị nhiễm bệnh. Người dân cần trang bị kiến thức về các bệnh thường gặp trên cá trắm cỏ để có cách phòng trị kịp thời.
Trong quá trình nuôi, cá trắm cỏ thường gặp các bệnh như đốm đỏ, đốm trắng…. Những bệnh này nếu không được phát hiện và có biện pháp phòng trị kịp thời sẽ làm cá chết hàng loạt. Sau đây là một số bệnh thường gặp ở loài cá này.
Bệnh viêm ruột (đốm đỏ) ở cá trắm cỏ
Thường gặp ở cá trắm cỏ hơn một tuổi, là loại bệnh truyền nhiễm, do vi khuẩn gây hại qua mang, qua thức ăn. Vì vậy, nếu môi trường nước và thức ăn không sạch sẽ gây bệnh viêm ruột cho cá trắm cỏ. Bệnh này thường xảy ra vào mùa hè, mùa thu (miền bắc), mùa mưa (miền nam).
Do đó, biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất là không để cá bị sốc do môi trường nước thay đổi; thường xuyên bón vôi bột xuống ao nuôi để khử trùng và kiềm hóa môi trường nước. Bình quân bón vôi bột hai tuần một lần, mỗi lần 2 kg/100 m3 nước. Ngoài ra, có thể bổ sung vi-ta-min C vào thức ăn cho cá; dùng thuốc KN-04-12 của Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 cho cá ăn với liều lượng 2g/kg cá/ngày, liên tục trong ba ngày; tiêm vắc-xin vi khuẩn A.hydrophila phòng bệnh cho cá. Nếu cá bị mắc bệnh, có thể dùng một số kháng sinh, thảo mộc có tác dụng diệt khuẩn; dùng phương pháp cho ăn kháng sinh trộn với thức ăn tinh, thuốc phối chế KN-04-12, liều dùng 4g/kg cá/ngày, cho ăn liên tục từ năm đến bảy ngày.
>>>Tham khảo thêm chuyên mục các bệnh ở thủy sản
Bệnh trùng quả dưa (đốm trắng) ở cá trắm cỏ
Biểu hiện ở cá: da, mang, vây bị có nhiều trùng bám thành các hạt lấm tấm, mầu hơi trắng đục, có thể thấy bằng mắt thường; da, mang cá có nhiều nhớt, mầu sắc nhợt nhạt; cá nổi từng đàn lên mặt nước, bơi lờ đờ. Bệnh này thường xảy ra vào mùa xuân, mùa đông (miền bắc), mùa thu (miền nam).
Ðể phòng bệnh cho cá, không thả chung cá bị nhiễm bệnh với cá khỏe; thời gian cách ly phụ thuộc nhiệt độ; tẩy dọn kỹ ao, phơi đáy ao ba, bốn ngày để diệt tạp. Ðể trị bệnh trùng quả dưa cho cá cần chú ý đến hai giai đoạn trong chu kỳ sống. Diệt trùng ở giai đoạn ấu trùng dễ hơn giai đoạn ký sinh. Thuốc và hóa chất trị bệnh trùng quả dưa rất đa dạng: dùng xanh-ma-la-chít phun trực tiếp xuống ao với nồng độ 0,1-0,3 ml/m3, hai lần/tuần; dùng pho-ma-li nồng độ 200-250 ml/m3 tắm cho cá 30-60 phút, hoặc phun xuống ao 20-25 ml/m3, hai lần/tuần.
Bệnh trùng bánh xe
Tác nhân gây bệnh: do Trichodina, Trichodinella, Tripartiella
Triệu trứng:
- Cá bệnh bơi lội không định hướng, nổi trên mặt nước. Bệnh nhẹ thì cá ngứa ngáy bệnh nặng trên thân có nhiều nhớt màu trắng đục, mang bạc trắng, sau đó chết.
Phòng bệnh:
- Áp dụng các phương pháp sát khuẩn, chăm sóc cá như ở các bệnh trên.
Chữa bệnh:
- Thay nước: Thay toàn bộ nước trong ao đồng thời khử trùng ước thay. Nên tiến hành cẩn thận vì dễ làm cá hoảng loạn.
- Tắm cá bằng sản phẩm Tolamin hoặc trong dung dịch formalin 200 – 300ml/m3, CuSO4 0.3-0.5g/m3 trong vòng 30 – 60 phút
Bệnh xuất huyết do virus ở cá trắm cỏ
Tác nhân gây bệnh:
- Do virus có dạng Reovirus
Triệu trứng:
- Khi cá bị bệnh bà con chú ý biểu hiện bên ngoài của cá trắm ban đầu là da sẫm màu, cá nổi trên mặt nước bơi lờ đờ. Khi cá chết thì xuất hiện mắt cá loà và xuất huyết, mang nhợt nhạt, nắp mang, vây xuất huyết, hậu môn đỏ.
- Tiến hành mổ khám nghiệm sẽ thấy cơ đỏ xuất huyết, bệnh nặng cơ toàn thân xuất huyết đỏ tươi, ruột sưng, trong ruột không có thức ăn, gan xuất huyết không có màu trắng.
- Thời gian cá mắc bệnh thường từ uối xuân, đầu hè (tháng 3 đến tháng 5) và mùa thu tháng 7 đến tháng 10 khiến cá chết nhanh. Chỉ khoảng 5-7 ngày có thể khiến 60-70% cá bị chết, thậm chí chết 100%.
Phòng bệnh:
- Bà con nên cải tạo ao nuôi bằng các sát khuẩn định kỳ bằng IODINE, FBK sau sát khuẩn có thể dùng NITROGEN, NB25, AQUA để gây lại các chủng vi sinh vật, cải tạo chất lượng nước. Trong thức ăn của cá nên bổ sung vitamin C để tăng cường sức đề kháng.
