Dịch tả là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính do một loại virus lây lan nhanh trên vịt. Bệnh gây thiệt hại lớn do tỷ lệ chết cao và làm giảm đi sản lượng trứng nếu không xử lý kịp thời và đúng cách. Vì vậy, để nhận biết bệnh dịch tả ở trên vịt và cách phòng, chống hiệu quả, bà con cần phát hiện sớm những triệu chứng bệnh, để kịp thời chăm sóc đàn vịt và có cách xử lý khi vịt bị bệnh. Bệnh dịch tả vịt (DVE) là 1 bệnh truyền nhiễm cấp tính gây tử vong cao cho vịt, ngan và ngỗng do 1 virus thuộc nhóm Herpes gây ra. Bệnh có triệu chứng sốt cao, sưng đầu, chảy nước mắt, chân mềm yếu, bại liệt và ỉa phân xanh.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh dịch tả vịt (DTV) do virus họ Herpesvirus, thuộc bộ Alpha herpesvirus gây nên, có cấu trúc AND và phát triển trong nhân tế bào Cowdry type A. Giữa các chủng virus có sự khác nhau về động lực. Mầm bệnh có thể tồn tại trong cơ thể vịt ở gan, lách, dịch tiết, máu tim. Khi vịt bị bệnh, mầm bệnh được bài xuất ra ngoài theo phân và các dịch thẩm khác ở miệng, mũi. Mầm bệnh tồn tại và lây lan bệnh thông qua môi trường trong nền chuồng, sân chơi, bãi chăn thả …
Bệnh có thể lây lan do: Tiếp xúc trực tiếp với gia cầm bệnh; lây gián tiếp qua đường tiêu hóa hoặc qua đường hô hấp; hoặc lây lan qua đường truyền dọc. Vật có thể mắc bệnh ở mọi lứa tuổi, từ 7 ngày tuổi đến lúc trưởng thành. Bệnh thường xảy ra vào mùa hè và thường ghép với bệnh viêm hoại tử gan làm vịt chết nhanh và nhiều. Ở ĐBSCL bệnh thường xảy ra nhiều nhất vào tháng 3 đến tháng 7 hàng năm. Bệnh gây tỷ lệ chết rất cao 30 – 90%. Bệnh xảy ra ở hầu hết các nước chăn nuôi vịt phát triển.
Triệu chứng của dịch tả
Triệu chứng biểu hiện khác nhau tùy theo độc lực của virus; tuổi, giống và sức đề kháng của cơ thể vịt. Thời gian ủ bệnh từ 3 – 7 ngày.
Ban đầu vịt có triệu chứng bỏ ăn, ít vận động và không muốn xuống nước. Mí mắt sưng, dính; niêm mạc mắt đỏ; có tiếng thở khò khè; chảy nước mũi; khát nước, xù lông. Vùng đầu, cổ bị sưng, khi sờ thấy mềm, hầu và cổ cũng có thể bị sưng do tổ chức dưới da bị phù thũng.
Sau 2 – 3 ngày bị bệnh, vịt uống nhiều nước, sau 3 – 4 ngày thấy vịt đi ỉa chảy nhiều, phân loãng, màu trắng, mùi hôi thối, phân dính bết ở hậu môn. Vịt gầy, hai chân bị liệt, cánh bị liệt sệ xuống. Vịt chết chảy máu ở các lỗ tự nhiên. Sau khi xuất hiện triệu chứng, con vật chết trong vòng 1 – 5 ngày, vịt chết nhanh, đột ngột, tỷ lệ chết 5 – 100%; tỷ lệ đẻ giảm 25 – 40%; vịt trống bị sa dịch hoàn. Tỷ lệ vịt ốm tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và độc lực của virus.
Phòng bệnh cho vịt
Ở những nơi chưa có dịch xảy ra, tốt nhất nên tự sản xuất con giống. Tránh để thức ăn, chuồng nuôi, nguồn thức ăn, bãi chăn ô nhiễm căn bệnh. Không nên chăn thả vịt ở những nơi đang có dịch.
Những trại vịt có số lượng lớn cần tăng cường vệ sinh chuồng trại, thực hiện nghiêm túc nội quy phòng bệnh.
Hiện nay sử dụng 2 chủng virus nhược độc để chế vaccine.
Ở những nơi ít bị dịch, vịt nuôi thịt tiêm 1 lần ngày khi vịt nở.
Với vịt đẻ và vịt giống cần tiêm nhắc lại sau 45 ngày và sau mỗi 6 tháng tái chủng một lần trước khi vịt vào vụ đẻ.
Tiêm phòng vaccine rất quan trọng, vaccine rất an toàn.
Khi dịch xảy ra tiêm thẳng vacxin dịch tả vịt vào ổ dịch sẽ cứu sống vịt nhưng hiện nay đã có kháng thể dịch tả vịt thương mại nên phương pháp này ít được sử dụng.
Điều trị dịch tả cho vịt
Hiện không có thuốc chữa trị đặc hiệu. Khi đàn vịt bị bệnh, cần phải tiến hành nuôi nhốt để cách ly mầm bệnh; thu gom, tiêu hủy ngay các con vịt ốm, chết; tiến hành vệ sinh chuồng trại, thu gom phân rác để ủ hoặc chôn; phun thuốc sát trùng chuồng trại, tẩy uế, sát trùng toàn bộ dụng cụ chăn nuôi; báo cho cơ quan thú y địa phương để biết các biện pháp phòng chống.
Khi đàn vịt bị bệnh, có thể can thiệp vaccine trực tiếp vào ổ dịch. Với liều gấp 2 lần bình thường. Sau 7 – 8 ngày những con vịt mang mầm bệnh sẽ chết; những con chưa nhiễm bệnh sẽ có miễn dịch có khả năng chống lại bệnh.
Những con vịt qua khỏi chỉ nuôi làm vịt thịt, không dùng làm giống. Đồng thời bổ sung đường Gluco, điện giải (B-Complex với liều 2 g/l nước), men tiêu hóa; bổ gan (dùng sorbitol liều 2 g/l nước cho uống) nhằm tăng khả năng đào thải chất độc và tăng sức đề kháng cho vịt nuôi./.
Xem thêm những bài viết khác tại chuyên mục Các bênh ở gia cầm.
